Help! Hoe teken ik metalen?

Van origine ben ik een rasechte portrettekenaar. In de 10 jaar dat ik serieus bezig ben met het beoefenen van mijn hobby, heb ik nog nooit iets anders dan een gezicht getekend. Alles wat hiervan afwijkt, vermijd ik. Toch zag ik de laatste tijd op Instagram veel gave tekeningen van onder andere auto’s, blikjes en glazen langskomen. Allemaal objecten waarmee ik mij geen raad weet. Ik kan intens jaloers (in a good way) worden wanneer ik een mooie tekening van bijvoorbeeld een auto zie.

Getekend door M.Bechthold (http://instagram.com/maxbechtold/)

Tekeningen zoals deze vind ik geweldig. De complexe lijnen en reflecties zijn moeilijk te bepalen, wat de tekening alleen maar meer bijzonder maakt.

Al snel maakte ik het besluit; ik wil een keer wat anders maken dan portretten! Ik ga de uitdaging aan en ga een auto tekenen. De Aston Martin van James Bond wel te verstaan. IJverig ging ik aan de slag, maar bij het tekenen van de grill gaf ik het op. Dit gaat niet werken, dacht ik. Enkele weken heb ik mijn papier en potloden laten liggen. Toch bleef deze uitdaging in mijn achterhoofd hangen. Zo’n 3 weken na mijn Aston Martin poging pakte ik de boel weer op; ik ga Iron man tekenen! Deze heeft minder reflecties dan een auto maar is wel complex genoeg om metaal te leren tekenen.

In deze blogpost ga ik mijn tips delen voor het tekenen van metaal. In principe zijn deze tips breed toepasbaar. Ik kan mij voorstellen dat het tekenen van een elektrische gitaar of een blikje vergelijkbaar is met het tekenen van een machine.

WIP gif van Iron Man

Layeren is een van de belangrijkste dingen

Metaal komt voor in zowel lichte kleuren met veel reflectie, als donkere kleuren met weinig reflectie. In het laatste geval is het belangrijk om veel lagen van grafiet te gebruiken.
Als we de intensiteit van de kleur te snel diep (donker) willen maken, is de kans groot dat je strepen krijgt. Dit komt doordat bijvoorbeeld een 8B potlood veel zachter is dan een 2B potlood. Als je in één keer met een 8B potlood een zwart vlak probeert te vullen, beschadig je het papier als het ware. Er ontstaan groeven in het papier en vaak blijf je ook een witte korrel zien.

Start daarom met een 2B, breng hiermee een dunne laag aan, blend en ga dan door met de volgende laag. Blijf dit net zo lang herhalen tot je de gewenste intensiteit hebt. Als het goed is, heb je nu een egaal vlak wat eruit ziet als glad metaal. Hieronder zie je een voorbeeld van een zwart vlak die ik gehaast heb getekend omdat ik geen zin meer had. Bij dit vlak heb ik geen gebruik gemaakt van layers. Ik ben begonnen met een 7B en 8B potlood en heb niet geblend. Daarnaast zie je een zwart vlak die ik opgebouwd heb met layeren.

Links: slecht opgebouwde pigment, rechts: beter opgebouwde pigment (d.m.v. layeren, meerdere hardheden gebruiken en tussentijds blenden)

Gebruik alle hardheden grafiet die je in huis hebt

Eigenlijk sluit dit aan bij het bovenstaande. Als je een egaal vlak wilt krijgen, probeer dan alle hardheden te gebruiken die je in huis hebt. Kijk wel uit; wil je een donkergrijs vlak, en niet zwart; gebruik dan geen hardheid boven de (bijvoorbeeld) 5B. Kortom; gebruik alle hardheden die je hebt die passen binnen de intensiteit van het pigment die je wil bereiken. Of dit voor alle potloodsoorten geldt, weet ik niet. Zelf gebruik ik Faber Castell potloden waarbij het bovenstaande wel geldt.

Blending of juist niet?

Afhankelijk van de gladheid van het metaal die je wil behalen, moet je veel blenden. Vooral wanneer je een glas of een gitaar tekent, is het belangrijk veel te blenden. Wanneer je niet goed blend, kan dit lijken op een deuk of beschadiging in het object (in dit geval metaal). Uiteraard hoeft niks, maar zelf merk ik dat dit het beste resultaat geeft bij mij.

Er zijn genoeg voorbeelden van tekeningen waarbij bewust voor niet-blenden is gekozen. Deze tekeningen hebben vaak een ruigere uitstraling. Als je het niet blenden goed onder controle hebt; gebruik deze techniek dan zeker! In veel gevallen is je tekening dan vele malen dynamischer. Wil je meer de waarheidsgetrouwe of hyperrealistische kant op? Probeer dan wel te blenden. Vaak is dit een kwestie van gevoel en ervaring; probeer aan te voelen waar je beter kunt blenden en waar niet (lekker waardeloze tip hè?). Geborsteld staal is een voorbeeld van een onderdeel waar je beter niet kunt blenden. Onder het kopje ”Maak onderscheid tussen geborsteld staal en glad staal”, leg ik uit hoe je dit verschil uitwerkt.

Hieronder een voorbeeld van een Iron Man tekening waarbij weinig is geblend. Deze tekening is heel dynamisch en ruig maar niet per se fotorealistisch. Desalniettemin is het resultaat super mooi en wordt het vaak tóch bestempeld als realistisch. Daarnaast heb ik mijn tekening ingevoegd. Ik heb vrijwel alles geblend. Mijn tekening voelt minder dynamisch en veel ‘veiliger’ aan.
 
Getekend door Anthony Woods (www.deviantart.com/Anthony-Woods)

Maak onderscheid tussen geborsteld metaal en glad metaal

Grofweg onderscheid ik 2 soorten metaal; geborsteld en glad. Geborsteld staal heeft een lichte tot diepe groef en bevat meer structuur. Glad staal is het staal zoals wij dat kennen op bijvoorbeeld auto’s. Geborsteld staal weerspiegelt minder reflectie van licht dan glad staal. Hieronder een voorbeeld van zowel geborsteld- als glad staal.

Links: geborsteld, rechts: glad.

Je tekent deze twee soorten dan ook op een andere manier. Doordat geborsteld staal meer groef heeft, hoef je hier minder te blenden. Hierdoor ontstaat er al sneller meer structuur. Probeer je potlood in dezelfde richting te bewegen als de groeven van het staal. Als het goed is, ontstaan er als het ware strepen. Dit kan in het begin onnatuurlijk aanvoelen maar hoe meer layers je aanbrengt, hoe meer structuur er ontstaat. Lichtstructuur kun je achteraf aanbrengen met een gumpotlood. Deze gebruik je op dezelfde manier als je potlood; je streept de richting van de structuur mee.

Hier beneden een voorbeeld vanuit mijn eigen tekening:

Links geborsteld, rechts glad.

Maak gebruik van de lichtreflectie

Vooral bij glad metaal is het belangrijk om gebruik te maken van lichtreflecties. Deze maken het metaal ‘shiny’ en realistisch. Zoals je ziet bij mijn tekening, heb ik dit onvoldoende gedaan. In de hand heb ik wel veel tijd gestoken en reflecties toegevoegd. Hierdoor is deze veel realistischer dan de rest van het pak.
Lichtreflectie kun je op meerdere manieren aanbrengen. Ten eerste kun je een gumpotlood gebruiken. Deze is vooral geschikt bij geborsteld staal zoals ik hierboven heb genoemd. Ook kun je hiermee lichte reflecties schetsen.

Sterkere reflecties, die misschien wel helemaal wit zijn, kun je beter aanbrengen met een witte marker. Een Posca marker is een voorbeeld van een marker waarmee je goed over grafiet kunt tekenen. Hieronder een voorbeeld van een tekening waarvan ik vermoed dat er een marker of gelpen gebruikt is om de witte vlakken aan te zetten.

Getekend door www.deviantart.com/22Zitty22 

Kort samengevat:

Om metaal te kunnen tekenen is het belangrijk dat je de tijd neemt! Veel layeren is belangrijk (afhankelijk van de intensiteit van het pigment dat je wil bereiken). 

Probeer zo veel mogelijk hardheden te gebruiken om te voorkomen dat je strepen of een witte korrel gaat zien. Probeer daarbij onderscheid te maken tussen de verschillende soorten metaal die er bestaan. Wil je meer structuur aanbrengen? Gebruik dan een andere techniek dan bij vlakken waarbij je minder structuur wil aanbrengen. Als finishing touch kun je lichtreflecties toevoegen. Deze maken de tekening vaak realistisch. Dit kan met een gumpotlood of met een marker.

Maar het belangrijkst: Probeer aan te voelen welke techniek het beste bij jou past! Dit zijn slechts richtlijnen.

Heb jij een hele andere techniek? Laat ons dan weten in de comments hoe jij een dergelijk portret aanpakt!